Araştırma-Geliştirme Politikası (Research and Development (R&D) Policy) |
AB’nin araştırma ve geliştirme politikası üç Kurucu Antlaşma’yla (AKÇT, EURATOM ve Avrupa Topluluğu’nu kuran Antlaşma’nın XV. Bölümü) belirlenen hükümlere dayanmaktadır. “Teknoloji” kavramı Avrupa Tek Senedi ile birlikte Topluluk hukukuna eklenmiş, Maastricht Antlaşması ise bu alandaki Topluluk hedeflerini geliştirmiştir. Bu alanda Topluluğun öncelikleri, Avrupa sanayiinin rekabet gücünün desteklenmesi ve teknolojik gelişmelere adapte olabilmek amacıyla araştırmaların yoğunlaştırılmasıdır.
Ar-Ge alanında Topluluk düzeyindeki girişimlerin koordinasyonu çeşitli araçlara dayanmaktadır:
• Araştırma ve teknolojik gelişme alanında çerçeve program: Birden fazla yılı kapsayan ve ilk kez 1984 yılında oluşturulan bu programlar, bilgi ve haberleşme teknolojisi, çevre, biyoloji, enerji (nükleer enerji dahil), ulaştırma ve araştırmacıların hareketliliği gibi çok farklı konularda oluşturulan spesifik programları koordine etmektedir. Türkiye de, AB adayı ülkelerin katılımına açık olan 2002–2006 döneminde uygulanan Bilimsel ve Teknolojik Gelişme Alanında 6. Çerçeve Programı’na katılmış olup; 2007 – 2013 arası dönemi kapsayacak olan 7. Çerçeve Programı’na da katılmaktadır. Programa ilişkin mutabakat zaptı, 1.6.2007 tarihinde Brüksel’de taraflarca imzalanmış ve 29.6.2007 tarihinde de Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
• Ortak Araştırma Merkezi (JRC) ve EURATOM Tedarik Ajansı: Ortak Araştırma Merkezi, Komisyon’un belirli ihtiyaçlarını karşılayan sekiz araştırma enstitüsünden oluşmaktadır. Nükleer enerji (özellikle nükleer güvenlik) alanında etkin faaliyet gösteren kurum çevre, endüstriyel risk vb. alanlarda uzmanlaşan birimlerden kuruludur.
• COST: 1971 yılında oluşturulan bu işbirliği programının amacı, Avrupa’da ulusal araştırma önceliklerinin koordinasyonunun sağlanmasıdır. COST’un hâlihazırda 35 üyesi (AB üyesi yirmi yedi ülke, İzlanda, Norveç, İsviçre, Hırvatistan, Makedonya, İsrail, Sırbistan ve Türkiye) vardır. Diğer yandan COST üyesi olmayan 25 ülke de, programa katılmaktadır.
• EUREKA: AB üyesi ülkeler ile Rusya, İsviçre ve Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 38 ülkeden oluşan hükümetlerarası bir örgüttür. 1985 yılında kurulan örgütün amacı, iş yerleri ve araştırma kurumları arasında özellikle ileri teknoloji alanında ortaklıkların desteklenmesidir.
Ar-Ge alanında belirli programların tanımlanması ve ulusal eylemlerin koordinasyonu için Konsey, Komisyon’un önerisi üzerine Avrupa Parlamentosu ile Ekonomik ve Sosyal Komite’ye danıştıktan sonra nitelikli çoğunlukla karar alır. Amsterdam Antlaşması’nın yürürlüğe girmesiyle birlikte, çerçeve programlar da bu yönteme göre onaylanmaya başlanmıştır.
|